Znaczenie i tradycje nabożeństwa ku czci Bożej Matki
Królowo Różańca Świętego, Królowo Pokoju, Matko Kościoła, Matko Łaski Bożej, Matko Nienaruszona, Matko Zbawiciela, Matko Najmilsza, Panno Łaskawa, Panno Roztropna, Święta Boża Rodzicielko - to tylko niektóre określenia Maryi Panny, jakie występują w Litanii loretańskiej, którą tradycyjnie wyśpiewujemy lub wymawiamy podczas nabożeństwa majowego. Litania oznacza, dosłownie ujmując, modlitwę błagalną. Swoją nazwę wzięła od włoskiego miasteczka Loreto. Co ciekawe, w polskiej wersji Litanii, wezwanie „Matko Miłosierdzia” zostało wprowadzone dopiero w 2014 roku.
Oprócz Litanii loretańskiej odmawiana jest modlitwa Pod Twoją Obronę oraz wierni śpiewają odpowiednie pieśni maryjne, np. „Była cicha i piękna jak wiosna”, „Czarna Madonno”, „Do Ciebie Matko szafarko łask”, czy wcześniej wspomniana „Chwalcie łąki umajone” i wiele innych.
W Polsce majówka znana jest od XVIII wieku, kiedy to w Przemyślu wydano niewielką książkę „Miesiąc Maj, czyli Maryi Poświęcony” jednak dopiero od XIX wieku, za sprawą jezuitów nabożeństwo stało się popularne. W 1827 roku majówka została odprawiona w Tarnopolu, a pięć lat później we Lwowie, następnie w Krakowie, Warszawie i Nowym Sączu. Litania loretańska do Maryi Panny zaczęła być odmawiana przy przydrożnych kapliczkach pod koniec XIX wieku.
Modlitwa ta została napisana prawdopodobnie w XII wieku we Francji, w XVI wieku papież zatwierdził zebrane wezwania, jednak w 1631 zakazano dokonywania w niej samodzielnych zmian bez zatwierdzenia. W polskiej wersji funkcjonuje dodatkowe wezwanie "Królowo Polski".
Jednak warto zaznaczyć, iż nabożeństwo ku czci Matki Bożej było znane znacznie wcześniej na Wschodzie. Już w V wieku, Koptowie gromadzili się i wspólnie wyśpiewywali pieśni na cześć Maryi.
Z kolei na przełomie XIII i XIV wieku, hiszpański król Alfons X zachęcał do wieczornego gromadzenia się i wspólnej modlitwy pod figurką Maryi. Bardzo szybko tradycja ta rozpowszechniła się w Europie. Jeden z dominikanów tamtych czasów wspominał, że jako dziecko zbierał kwiaty i zanosił je do stóp figurki z wizerunkiem Najświętszej Panny. Od XVI wieku majówki upowszechniały się jeszcze bardziej, a przyczyniło się do tego wynalezienie druku. Z kolei w 1549 roku, w Niemczech, maj został nazwany miesiącem Maryi. Ponadto, wiele kronik tamtejszych czasów wskazuje na istnienie majowego kultu Maryi.
W XIX wieku Pius IX zatwierdził ówczesną formę nabożeństwa, w której skład wchodzi: Litania loretańska, nauka kapłana, a cały obrządek uwieńczony jest błogosławieństwem Najświętszym Sakramentem.
Szaty liturgiczne
W Kościele katolickim używanych jest kilka kolorów szat, w zależności od uroczystości, jaka się odbywa w danym dniu lub miesiącu.
Kolor biały - kapłan używa szat w tym kolorze podczas okresu Bożego narodzenia, Zmartwychwstania, w święta pańskie, w trakcie niektórych mszy obrzędowych, ale również w czasie święta Wszystkich Świętych, Jana Chrzciciela, w święta aniołów oraz właśnie w święta maryjne. Kolor ten symbolizuje radość, chwałę oraz niewinność. Kapłan podczas odprawiania nabożeństwa majowego nosi szaty liturgiczne w kolorze białym.
Inne, używane w ciągu roku liturgicznego kolory, to:
Czerwony - Stosowany między innymi podczas uroczystości związanych z Duchem Świętym i Męką Pańską. Symbol miłości i krwi.
Zielony - używany jest w okresie zwykłym. Barwa ta symbolizuje nadzieję.
Fioletowy - ubierany w okresie adwentu, postu i mszy za zmarłych. Symbol pokuty i oczekiwania.
Czarny - żałobny, może być używany w czasie mszy pogrzebowych. Jednak nie jest zakładany zbyt często. Symbol żałoby i smutku.
Różowy - W zależności od panujących lokalnie zwyczajów, zakłada się go w trzecią niedzielę adwentu i czwartą wielkiego postu.
Majówka nie tylko w maju?
Nabożeństwa majowe trwają zazwyczaj od początku do końca maja. Jednak są też wyjątki od tej reguły. Na Dolnym Śląsku i w niektórych innych regionach, głównie na wschodzie Polski, nabożeństwa te odprawiane są też w czerwcu (do trzeciej niedzieli) oraz w pierwszym tygodniu września.
Nabożeństwo majowe - niezwykły czas
Majówka ma symbolizować odrodzenie się życia, zwycięstwo nad śmiercią, o którym wierni przypominają sobie podczas obchodzenia Świąt Wielkanocnych. Do obchodów Maryjnego miesiąca zachęcał również Jan Paweł II. Uczestnicząc w nabożeństwie majowym przez dziesięć dni, każdy wierzący może uzyskać odpust zupełny pod zwykłymi warunkami.
Majówki odprawiane są nie tylko w kościołach, wierni modlą się również przy kapliczkach, grotach oraz figurach. W tym roku, 1 maja wypada w sobotę. Nabożeństwa skończą się 31 maja w poniedziałek. Co więcej, 3 maja, w dzień Narodowego Święta Niepodległości, obchodzimy również Święto Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Czy ma to jakiś związek?
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Benedykt XV ustanowił święto Maryjne, upamiętniające śluby króla Jana Kazimierza, który podczas potopu szwedzkiego zawierzył Polskę Maryi. Następnie święto zostało ustanowione w taki sposób, aby został podkreślony jego związek z pierwszą polską Konstytucją z 3 maja 1791.
W tym roku jednak (podobnie jak w uprzednią majówkę), ze względu na panującą na świecie sytuację, uczestnictwo w nabożeństwach może być nieco utrudnione. Należy jednak pamiętać, aby zadbać o zdrowie swoje i innych oraz stosować się do wydanych zaleceń sanitarnych i ogłoszeń kapłanów w swoich parafiach.