fot. Canva
– Stan syna był coraz gorszy. Nie wiedziałam, co robić – wspomina pani Marta, matka 19-latka. – Stał się apatyczny, przestał o siebie dbać, czasami przez cały dzień nie wstawał z łóżka. Wszystkich błagałam o pomoc. Byłam bezradna i zrozpaczona.
Zobacz 12 odcinek audycji „Unia. To(się) opłaca”
Wreszcie lekarz rodzinny podpowiedział jej, żeby poszukała pomocy w centrum zdrowia psychicznego. Nie bardzo wiedziała, co to jest. Pomógł Google.
– Myślę, że mój syn trafił wreszcie pod właściwy adres – mówi dziś pani Marta. – Nie wiemy jeszcze, jaki będzie finał leczenia, ale jestem pewna, że dzięki terapii jakoś wróci do w miarę normalnego życia.
W tej dziedzinie potrzeby są naprawdę duże
Dlatego ta wiadomość sprzed kilku tygodni jest naprawdę dobra. Nie tylko dla pani Marty i jej syna, ale tysięcy pacjentów psychiatrycznych w całej Polsce.
„25 lutego 2025 r. wybrano do dofinansowania (unijnego – red.) w sposób niekonkurencyjny projekt złożony przez Departament Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia pn. „Wsparcie infrastrukturalne Centrów Zdrowia Psychicznego dla dorosłych oraz ośrodków / zespołów środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej (I poziom referencyjny)” – czytamy na stronie gov.pl.
I dalej: „Celem projektu jest zwiększenie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu psychiatrii dla dorosłych oraz dzieci i młodzieży oraz modernizacja infrastruktury Centrów Zdrowia Psychicznego dla dorosłych (CZP) oraz ośrodków/zespołów środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej (…) w celu poprawy funkcjonalności oraz zwiększenia komfortu leczenia (…) pacjentów”.
Wiadomość jest o tyle dobra, że w tej dziedzinie potrzeby są naprawdę duże. I – jak oceniają eksperci – będą coraz większe. Tymczasem wciąż brakuje pieniędzy, miejsc i specjalistów, którzy mogą zapewnić właściwe wsparcie pacjentom.
Z pomocą m.in. polskiej psychiatrii przychodzą Fundusze Europejskie. Tak jak w przypadku projektu Ministerstwa Zdrowia.
Co to są centra pomocy społecznej?
Adam mieszka i studiuje w jednym z miast w centralnej Polsce. Od jakiegoś czasu czuje się coraz gorzej. Jest apatyczny, ma zaburzenia nastroju, brakuje mu motywacji do nauki – tak opowiada o nim autor poradnika „Opieka blisko domu”, wydanego przez Biuro Rzecznika Praw Pacjenta.
Miał już kiedyś epizod schizofreniczny. Postanowił więc udać się po pomoc do przyszpitalnej poradni zdrowia psychicznego, z pomocy której już kiedyś korzystał. Dowiedział się, że placówka przystąpiła do pilotażowego programu centrów zdrowia psychicznego.
Paweł mieszka w małej wiosce niedaleko Lublina, Ola w Lublinie. Oboje od kilku dni mają podobne problemy: słyszą głosy w głowie, są senni, nic ich nie cieszy.
Paweł i Ola martwią się, że może to być nawrót choroby, na którą kiedyś cierpieli. Oboje postanowili więc działać. W tym celu udali się do jednego ze szpitali w Lublinie, który należy do centrum zdrowia psychicznego.
.png)
Do centrum zdrowia psychicznego, czyli czego? Otóż do miejsca, w których można uzyskać natychmiastową i bezpłatną pomoc z powodu kłopotów ze zdrowiem psychicznym. Centra czynne są całą dobę. Co ważne, pacjenci nie muszą mieć skierowania, ani wcześniej umawiać wizyty.
CZP udzielają pacjentom kompleksowej opieki psychiatrycznej, składającej się z różnych form wsparcia: oddział ogólny, leczenie ambulatoryjne (poradnię zdrowia psychicznego), leczenie środowiskowe (domowe), a także odział dzienny i pomoc w sytuacjach kryzysowych.
Powstały dzięki Narodowemu Programowi Ochrony Zdrowia Psychicznego. Na liście teleadresowej Ministerstwa Zdrowia jest ich już ponad setka.
To się przekłada na jakość i warunki leczenia
Żeby jednak sprawnie i skutecznie pracować z pacjentami, centra zdrowia psychicznego wymagają pieniędzy. I to sporych.
– Psychiatria niestety pozostaje niedofinansowana. Istnieje przekonanie, że się do niej dopłaca, a szpitale nie mają interesu w jej utrzymywaniu. Tymczasem każdy ekonomista udowodni, że to opłacalne leczenie – przynosi olbrzymie korzyści społeczne, pozwalając pacjentom nie spędzać życia na zwolnieniach czy rentach, lecz ponownie pracować, nawiązywać relacje, żyć aktywnie – powiedział kiedyś PAP prof. Michał Lew-Starowicz, kierownik Kliniki Psychiatrii CMKP.
Dlatego tak ważne jest wsparcie Funduszy Unijnych, dzięki którym poprawia się poziom usług zdrowotnych w Polsce, a dostęp do nich staje się łatwiejszy, co przekłada się na jakość i warunki leczenia. Stoją za tym m.in. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+).
Z tej możliwości skorzystał właśnie Departament Zdrowia Publicznego. Jego wspomniany wcześniej projekt „Wsparcie infrastrukturalne Centrów Zdrowia Psychicznego dla dorosłych…” w lutym otrzymał dofinansowanie. Łączna kwota wynosi 237,79 mln zł, z czego 79,71 proc. pochodzi z EFRR.
Projekt będzie realizowany w formule grantowej.
Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną – inny przykład
• Od 30 września centra zdrowia psychicznego mogą zgłaszać się także po dofinansowania z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko. Pieniądze mogą zostać przeznaczone na zakup potrzebnego sprzętu, zatrudnienie specjalistów, a także prace remontowo-budowlane.
• Jest na to łącznie 150 mln złotych, w tym 119 mln zł dofinansowania UE.
• Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie skorzystał – jak podała „Rzeczpospolita” – z dofinansowania z Programu Infrastruktura i Środowisko. Inwestycja kosztowała 19,9 mln złotych, z czego ponad 15 mln pochodziło z Funduszy Europejskich.
• Dzięki tym pieniądzom instytut m.in. przebudował 4 budynki i zmodernizował infrastrukturę techniczną. Dzięki temu pacjenci są leczeni w bardziej komfortowych warunkach, co przy chorobach psychicznych ma ogromne znaczenie.
Infrastruktura zdrowotna i innowacje. Nowy odcinek audycji „Unia. To (się) opłaca”
Nowoczesny szpital pediatryczny, specjalistyczne poradnie i najlepsza opieka medyczna – to wszystko czeka na małych pacjentów w Wielkopolskim Centrum Pediatrii w Poznaniu. Dzięki wsparciu Unii Europejskiej najbardziej wymagający podopieczni mają dostęp do najwyższej jakości leczenia.
O tym, jak działa placówka i dlaczego to przełomowa inwestycja dla całego regionu, opowiemy w najnowszym odcinku audycji „Unia. To (się) opłaca”.
W wywiadzie z dr. nauk o zdrowiu Zbigniewem Orłem porozmawiamy także o bezpieczeństwie zdrowotnym zarówno w Europie, jak i w Polsce, a także o jego największych wyzwaniach.
Współfinansowane przez Unię Europejską. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie opiniami autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej. Unia Europejska ani organ przyznający pomoc nie ponoszą za nie odpowiedzialności